UYGUN JENERATÖRÜN SEÇİMİ
JENERATÖRÜNÜZÜ HANGİ AMAÇLA KULLANMAYI PLANLIYORSUNUZ?
Kullanım alanları:
Evlerde, işyerlerinde yedekleme veya ilave enerji ünitesi olarak
Dışarıda elektrik kaynağının bulunmadığı ortamlarda, kamp yaparken veya hobi amaçlı işlerde
Teknelerde, yatlarda
İnşaatlarda elektrikli cihazların çalıştırılması ve gece çalışmalarında aydınlatma amaçlı olarak
Akü şarjı için
Seyyar satıcı, pazarcı vb. tezgahlarının aydınlatılması
JENERATÖRDEN BESLENECEK CİHAZLARIN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Günlük hayatımızda kullandığımız bilgisayar, plazma TV, müzik setleri, DVD oynatıcılar vb. elektronik
ve hassas cihazların sayısı ve çeşidi her geçen gün artmaktadır. Bu tip cihazlar sinüs formu
düzgün, voltajında dalgalanma olmayan, temiz ve kaliteli enerjiye ihtiyaç duyarlar. Aksi taktirde cihazlar
zarar görebilir ya da performanslarında düşüş meydana gelebilir.
NE KADARLIK BİR GÜCE İHTİYACINIZ VAR?
Cevaplanması gereken en önemli sorulardan bir tanesidir. Jeneratörler, evlerde kullandığımız
elektriğe çok benzer bir şekilde AC (alternatif akım) üretirler. Ancak şebekeden gelen enerji ile
evinizde elektrikli tüm cihazlarınızı çalıştırabilirken, portatif bir jeneratör ile motor gücüne bağlı olarak
sınırlı sayıda cihazınızı çalıştırabilirsiniz. Jeneratör tercihinizi yaparken www.ejenerator.com‘dan ücretsiz danışmanlık alabilirsiniz. Bir jeneratörün ürettiği güç kVA cinsinden ifade edilir.
(1000VA= 1 kVA) (VA=Volt x Amper).
Maksimum ve sürekli çalışma gücü
Jeneratörlerde iki farklı güçten söz edilir. Maksimum çalışma gücü jeneratörün ilk çalıştırılmasından
itibaren 15-20 dakika içinde ürettiği güçtür. Bu güç daha sonra makinenin rejime girmesi, motorun ve
alternatörün ısınması ile verimliliklerinin azalması sonucu düşer, bu da sürekli çalışma gücüdür.
Sürekli çalışma gücü, maksimum çalışma gücünün yaklaşık %90’ı seviyesindedir. Jeneratör ile ilgili
bütün hesaplamalarda sürekli çalışma gücünün dikkate alınması en güvenilir yöntemdir. Örneğin;
2500 VA’lık bir jeneratör maksimum 2500 VA üretir. Bu, jeneratörün maksimum güçte 100’lük ampullerden
25 adet yakabileceği anlamına gelir. Ancak bu jeneratörün sürekli çalışma gücü yaklaşık
2200VA olacağından, sürekli çalışmada ancak 22 adet ampul yakabilir.
Not: Jeneratörler kesinlikle 20 dakikadan daha uzun bir süre maksimum çalışma gücünde
çalıştırılmamalıdır.
Güç ihtiyacını belirlemek için aynı anda çalışması gereken cihazları ve bunların kalkış (demaraj)
anındaki (ilk çalışmada) ihtiyaç duydukları yükü belirlemek gerekir. Güç ihtiyacında öncelikle evlerdeki
hidrofor veya şantiyelerdeki hava kompresörü gibi ilk çalıştıklarında normal çalışmalarına
oranla 3-4 kat daha fazla güç çeken cihazları tespit etmek gerekir. Bu tip genellikle elektrik motoru
ile çalışan cihazlar güç tespitinde belirleyici olacaktır.
Unutmamak gerekir ki, portatif jeneratörler genellikle belirli süreler için elektrik ihtiyacını karşılamakta
kullanılırlar. Dolayısı ile bu süre içinde kullanılması zorunlu olan cihazlar güç ihtiyacının tespitinde
dikkate alınmalıdır.
Her zaman için tespit edilen güç ihtiyacından %15-20 daha fazla güce sahip bir jeneratör seçilmelidir.
Gerek güç tespitinde yapılabilecek hataları telafi etmek, gerekse ileri dönemde oluşabilecek yeni
ihtiyaçları göz önünde bulundurarak böyle bir tercih yapmak doğru olacaktır.
Yük tipleri
Yük, jeneratöre bağlı çeşitli cihazlar tarafından jeneratörden çekilen güç için yapılan genel tanımlamadır.
Sonuçta jeneratöre bağlanan her cihaz jeneratöre ilave bir yük getirir.
Aktif yükler
Ampul, fırın, müzik seti vb. genelde bir elektrik motoru ile çalışmayan ve etiketlerinde
belirtilen değerler kadar güç çeken cihazlardır. Örneğin; 100’lük bir ampulün 100 Watt, 2000’lik bir
ısıtıcının 2000 Watt güç çekmesi gibi.. Aktif yüklerin hesaplanması oldukça kolaydır. 10 adet 100’lük
ampulünüz var ise ihtiyacınız olan güç 1 kW’lık bir jeneratördür.
Reaktif yükler
Buzdolabı, klima,çamaşır makinesi , kompresör gibi genellikle elektrik motoru ile
çalışan ve demaraj akımı çeken cihazlardır. Bu cihazlar ilk devreye girişte (ilk çalışmada) ve sürekli
çalışmada (normal çalışmada) olmak üzere 2 farklı güç çekerler. En fazla gücü ilk çalışmalarında
çekerler.
Bu güç yaklaşık olarak sürekli çalışma gücünün 3-4 katına kadar çıkabilir. Örneğin; bir
buzdolabı normal çalışmasında 400 Watt güç çekerken ilk çalışmasında bu güç 1200 Watt’a kadar
çıkabilir.
Reaktif yükler sözkonusu olduğunda güç tespiti için en garantili yöntem, vasıflı bir elektrikçinin pensampermetre
cihazı kullanarak bu cihazların çektikleri demaraj akımlarını (ilk çalışmada çektikleri
güç) ölçmesidir.
Diğer bir yöntem ise bilgi etiketlerinin okunmasıdır. Bütün elektrik motorlarının gövdelerinde motorun
gücü (hp), voltaj (V), akım (A), faz (trifaze/monofaze) vb. bilgileri içeren bir etiket bulunur. Bu
etiketler üzerinde bazen motorun ilk çalıştırma için ihtiyaç duyduğu akım (A) bilgisini içeren bir “yük
kodu” yer alır. Bir harfe karşılık gelen bu kod, motorun kalkış anında beygir gücü (BG = HP) başına
karşılık ihtiyaç duyduğu akımı temsil eder.
Aşağıda gösterilen tabloda bazı cihazların özellikleri verilmiştir.Ev Aletleri Çalışma Sırasındaki İhtiyaç
(Watt) İlk çalışma için gerekli ilave ihtiyaç
(Watt)
Kahve makinesi 1750 0
Bulaşık makinesi 700 1400
Elektrikli fritöz 1300 0
Elektrikli fırın 2100 0
Elektrikli ızgara 1250 0
Mikrodalga fırın (625 W) 625 800
Ekmek kızartma makinesi 1100-1800 0
Buzdolabı 700 2200
Çamaşır makinesi 1150 2300
Ütü 1200 0
Çamaşır kurutma makinesi 5750 1800
Kat kaloriferi 250 0
Kat hidroforu 400 400
Mikser 150-450 200
Blender 300 200
Mutfak robotu 400 0
Ekmek yapma makinesi 600 0
Saç kurutma makinesi 1300 300
DVD player 80 0
Su ısıtıcısı 3000 0
Aydınlatma Ampul üzerindeki değer 0
Televizyon 300 0
Klima (10.000 BTU) 1500 2200
Elektrikli battaniye 400 0
İş Aletleri Çalışma Sırasındaki İhtiyaç
(Watt) İlk çalışma için gerekli ilave ihtiyaç
(Watt)
Hava kompresörü (1 BG) 1500 4500
Hava kompresörü (1/2 BG) 975 1600
El matkabı (1/2 inch) 600 0
Yüksek basınçlı yıkama makinesi (1 BG) 1200 3600
Döner testere 1400 2300
Zincirli testere (2 BG) 1100 0
Tarım Ekipmanları
Süt soğutucu 1100 1800
Süt sağma makinesi 1000 2300
Portatif mazotlu ısıtıcı 50.000 BTU 400 600
Akü şarj cihazı (15A) 380 0
Elektrikli kaynak makinesi200A) 9000 0
Not: Yukarıda belirtilen değerler tahminidir. Cihazınızın gerçek güç ihtiyacı yukarıda listelenenden
farklılık gösterebilir. Cihazınızın üzerindeki etiketi kontrol edin.
MONOFAZE / TRİFAZE JENERATÖRLER
Jeneratörden beslenecek cihazlar arasında bir veya daha fazla sayıda trifaze cihaz var ise, jeneratör
de trifaze olmalıdır. Trifaze jeneratörlerde monofaze yüklerin 3 faza da eşit olarak dağıtılması ve bu
esasa uygun olarak jeneratörün kullanılması zorunluluğu, bu jeneratörlerin monofaze jeneratörlere
oranla daha hassas ve dikkatli kullanımını gerektirmektedir.
Diğer taraftan tesisatın trifaze olması jeneratörün de trifaze olmasını gerektirmez. Eğer jeneratörden
beslenecek cihazların tamamı monofaze ise, tesisat trifaze olmasına rağmen sistemde yapılacak
gerekli uyarlamalar ile monofaze bir jeneratör kullanılabilir.
JENERATÖRÜN KULLANIMI VE GÜVENLİK
JENERATÖR MONTAJI
Jeneratörün güvenli bir şekilde kullanımında ilk adım doğru montajdır. Baştan hatalı yapılan montajlar,
ileride jeneratörden beklenen verimin alınamaması bunun da ötesinde hayati tehlikeye varacak
sonuçlar doğurabilir.
Jeneratörün yerleştirileceği yerin belirlenmesi
Portatif benzinli jeneratörlerde nadiren su soğutmalı motorlar da kullanılmakla beraber çok büyük
oranda hava soğutmalı motorlar kullanılmaktadır. Dolayısı ile jeneratörün iki ana parçası olan benzinli
motor ve alternatörün soğutma sistemleri hava sirkülasyonu yoluyla olmaktadır. Bu durumda
jeneratörün verimli bir şekilde çalışabilmesi, performansında düşüş olmaması ve ciddi hasarların
meydana gelmemesi için, jeneratörün çalıştığı ortamdaki hava sirkülasyonunun çok iyi sağlanması
gerekir. Bunun için asgari koşullarda jeneratörün her yönden en az 1 metre açık olmasına dikkat
edilmelidir. Ayrıca jeneratörün bulunduğu zeminin ıslak olmaması da önemlidir.
Egzoz gazının ortam dışına atılması
Jeneratör egzozundan çıkan gazlar mutlaka jeneratörün bulunduğu kapalı ortamın dışına atılmalıdır.
Aksi taktirde bu gazlar hava sirkülasyonu ile soğuyan motorun hava filtresi tarafından tekrar emilecek
ve jeneratörde ciddi hasarlar meydana gelmesine neden olacaktır. Egzoz gazlarının zehirli
olduğu , solunması halinde insanlar ve hayvanları öldürebileceği unutulmamalıdır.
Jeneratör için ayrı bir elektrik tesisatının çekilmesi
Jeneratörler kendi başlarına bağımsız birer enerji kaynağıdır. Jeneratörlerin sabit bir yedekleme ünitesi
olarak kullanılacağı ev veya iş yerlerinde, jeneratör için ayrı bir elektrik tesisatının çekilmesi gerekir.
Ayrıca jeneratörün besleyeceği devrelerin baştan planlanarak belirlenmesi ve elektrik panosu
içinde buna uygun olarak ayırımının yapılması gerekir.
Böylelikle jeneratör kullanıldığında evdeki
hangi cihazların jeneratörden besleneceği önceden tespit edilmiş ve sınırlandırılmış olur. Bu da jeneratörden
kapasitesinin üzerinde yük çekilmesi ihtimalini azaltarak güvenli bir kullanım sağlar.
Ayrıca trifaze jeneratörlerde mutlaka 3 fazdan da eşit miktarlarda yük çekilmesini sağlayacak uyarlamalar
elektrik panosu içinde yapılmalıdır.
JENERATÖR KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Günümüzde pek çok ev ve işyeri sahibi çeşitli amaçlarla jeneratör sahibi olmaktadırlar. Jeneratörler
günümüzde en bağımlı olduğumuz şeyi, elektriği bize sağladığı için hayatımızı büyük ölçüde
kolaylaştırırlar. Ancak kolaylığın sıkıntıya dönüşmemesi, hatta insan hayatını tehlikeye düşürmemesi
için kullanıcıların bazı gereken önemli konulara dikkat etmesi gerekmektedir.
Jeneratör satın almadan önce mutlaka güç tespiti yaptırın.
Jeneratörünüzü çalıştırmadan önce yakıt seviyesini kontrol edin.
Yakıt deposunun kirlenmesi ya da içine su girmesini önleyin.
Yakıt ikmali yaparken motorun çalışmıyor olduğundan ve bulunduğunuz ortamın havalandırmasının
yeterli olduğundan emin olun. Benzin belirli koşullarda aşırı derecede yanıcı ve patlayıcı olabilir.
Depoyu taşacak şekilde doldurmayın. Eğer taştıysa, depo çevresindeki benzinin iyice
temizlendiğinden emin olmadan jeneratörü çalıştırmayın.
Yağ seviyesi ve hava filtresini kontrol edin.
Jeneratörünüzü evinizi/ofisinizin içinde ya da kapalı ortamlarda kesinlikle çalıştırmayın.
*Jeneratör egzozundan çıkan gaz zehirli olup insan sağlığı için tehlikelidir.
Jeneratörünüzün fişini doğrudan evdeki prizlere kesinlikle takmayın.
Böyle bir durumda jeneratör şehir elektriği ile doğrudan karşı karşıya kalır ve bu farklı yapılardaki
fazlar kısa devre yaparak hem jeneratöre hem de çevresindeki insanlara ciddi zararlar verebilir.
Jeneratörünüzü parlayıcı ve yanıcı maddeler ile ocak, fırın, ısıtıcı gibi cihazlardan uzak tutun.
Elinizde sigara veya diğer yanan maddelerle ile jeneratöre yaklaşmayın.
Jeneratör çalışırken motor, egzoz vb. sıcak aksamlara dokunmayın.
Kullanma ve bakım el kitabında belirtilen periyodik bakım talimatlarına mutlaka uyun.
Jeneratörünüzü, elektrik kesintisi olmasa bile en az ayda bir kere 10-15 dakika çalıştırın.
Bu sayede yağın motor içinde dolaşarak yağlama yapması, karbüratöre temiz hava ve yakıtın girmesi
ve akünün şarj olması sağlanır. Bunların hepsi, jeneratöre gerçekten ihtiyaç duyduğunuzda sorunsuz
bir şekilde çalışmasına yardımcı olur.
Jeneratörünüze yakın bir yerde mutlaka bir yangın söndürücü bulundurun.
Jeneratörünüzü ve varsa harici yakıt deponuzu çocukların ulaşamayacağı ortamlarda bulundurun.
Uzatma kablolarını düzenli olarak kontrol edin. Yıpranmış, eskimiş kabloları mutlaka
değiştirin.
Jeneratör ile ilgili bir problem olduğunda mutlaka yetkili servislere başvurun. Kendiniz problemi
gidermeye çalışmayın.
JENERATÖRÜN TAŞINMASI VE DEPOLANMASI
Jeneratörünüzü bir yerden diğerine taşırken veya depolarken, yakıt musluğunu kapalı (OFF) konuma
getirmeyi unutmayın. Aksi takdirde benzin karterin içine sızıp motor yağına karışabilir ve yağın
yağlama özelliğini kaybetmesine dolayısı ile motorun zarar görmesine neden olabilir. Jeneratörü 2
aydan fazla kullanmayacaksanız, yakıtı tamamen boşaltın.
